Pod pojęciem upadłości konsumenckiej kryje się postępowanie sądowe, którego celem jest oddłużenie osoby fizycznej.
Osobami, które mogą skorzystać z tej możliwości, zgodnie z art. 491 (1) Pr. up. są osoby fizyczne, do których nie stosuje się przepisów Prawa upadłościowego na zasadach ogólnych. Krótko mówiąc możliwość ta dotyczy osób prywatnych nieprowadzących działalności. Zatem osobami tymi będą m.in.:
– ci którzy nie prowadzą żadnej pozarolniczej działalności gospodarczej
– ale też ci, którzy byli przedsiębiorcami, nawet jeśli zobowiązania, które posiadają powstały w czasie posiadania statusu przedsiębiorcy i w związku z prowadzoną działalnością
– wspólnicy spółek osobowych nieponoszący odpowiedzialności za zobowiązania tych spółek bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jak również
– udziałowcy i członkowie organów sp. z o.o. oraz akcjonariusze i członkowie organów spółki akcyjnej (również byli członkowie organów).
Zakresem podmiotowym tego postępowania nie będą objęci przedsiębiorcy, którzy zawiesili prowadzenie działalności gospodarczej. Takie osoby nie posiadają zdolności konsumenckiej. W stosunku do nich postępowanie upadłościowe może zostać przeprowadzone na zasadach ogólnych przewidzianych w Ustawie prawo upadłościowe. Zatem, warunkiem koniecznym do wystąpienia z wnioskiem dotyczącym ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest brak statusu przedsiębiorcy, czyli po prostu osoba która chce ogłosić upadłość konsumencką nie może prowadzić działalności gospodarczej, nawet w sposób ograniczony (co ma miejsce przy zawieszeniu działalności).
Skoro już wiadomo, kto może skorzystać z możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej, warto zastanowić się na czym polegało będzie owo wspomniane na wstępie oddłużenie.
Będzie to w pierwszej kolejności zaspokojenie wierzycieli z majątku dłużnika, a więc sporządzenie listy wierzycieli przez syndyka, a następnie sprzedaż posiadanego majątku dłużnika i spłata jego zobowiązań, chyba, że dłużnik takiego majątku nie posiada. W przypadku braku majątku dłużnika, którym można byłoby pokryć zaległości, etap ten zostanie pominięty. Realizacja spłaty wierzycieli natomiast będzie się dokonywać w fazie planu spłaty. Przy jego ustalaniu zgodnie z treścią art. 491(15) ust. 4 Pr. up. sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności i stopień ich zaspokojenia w postępowaniu upadłościowym. W przypadku jednak, gdy zostanie stwierdzone, że sytuacja dłużnika nie pozwala mu na dokonanie jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty, sąd powinien umorzyć zobowiązania bez ustalania planu spłaty.
Zatem, kwestią wpływającą na sposób oddłużenia jest sytuacja osobista dłużnika. Całkowite umorzenie długów może nastąpić, gdy brak możliwości dokonywania spłaty wierzycieli w ramach ustalonego planu spłaty ma charakter oczywisty. W sytuacji, gdy zachodzi wyjątkowy przypadek podyktowany np. stanem zdrowia dłużnika, brakiem zdolności do pracy, a dostępne źródła utrzymania dłużnika pozwalają mu na pokrycie jedynie bieżących potrzeb i osób pozostających na utrzymaniu dłużnika i nie ma żadnych widoków na zmianę tej sytuacji, sąd może odstąpić od ustalania planu spłaty (Uchwała SN z dnia 30 stycznia 2019r. sygn. akt III CZP 76/18, Postanowienie SN z dnia 25 maja 2021r. I CSKP 100/21). A więc umorzenie zobowiązań dłużnika powinno nastąpić w każdym przypadku bez ustalania planu spłaty wierzycieli, gdy jego sytuacja osobista wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonania jakiejkolwiek spłaty. W przypadku ustalenia, że osobista sytuacja dłużnika nie ma charakteru trwałego, a jedynie przemijający, sąd może orzec warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty. Okres warunkowego umorzenia zobowiązań będzie wtedy określony przez sąd na czas nie dłuższy niż 5 lat. Jeśli w tym czasie upadły (dłużnik) lub wierzyciel nie złożą wniosku o ustalenie planu spłaty, czego konsekwencją będzie ustalenie przez sąd, że ustała niezdolność dłużnika do dokonywania jakichkolwiek spłat – zobowiązania ulegną umorzeniu z upływem 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia. Jak widać z powyższego, ogłoszenie upadłości konsumenckiej ma swoje wady i zalety. W konsekwencji wszystko zależy od sytuacji osobistej dłużnika.
Dlatego, jeżeli chcesz wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, ale obawiasz się czy warto, skorzystaj z pomocy prawnika, który po przeprowadzeniu analizy twojej sytuacji pomoże Ci podjąć słuszną decyzję.
